Verbeteren beleidscyclus omgevingsbeleid Rotterdam

In veel gemeenten is er niet alleen een stapeling van complexe ruimtelijke opgaven waaraan gewerkt wordt, regelmatig zien we ook een opeenstapeling van beleidsdocumenten. Naast veel beleid, is er ook weinig samenhang en zelfs tegenstrijdig beleid is. Het gevolg hiervan is dat niet al het beleid ook in de praktijk tot uitvoering leidt. Dat is zonde van het werk dat verzet is om tot goed beleid te komen. Rotterdam heeft de komst van de Omgevingswet aangegrepen voor de verbetering van de beleidscyclus om dit te voorkomen.

Uit een inventarisatie bij de gemeente Rotterdam bleek dat er alleen al rondom de fysieke leefomgeving ca. 180 beleidsdocumenten zijn. En dat er weinig samenhang is tussen deze beleidsproducten. In de praktijk van de uitvoering zagen we dat dit in Rotterdam tot gevolg heeft dat keuzes welke beleid wel en niet uitgevoerd wordt bij afzonderlijke projecten wordt gemaakt. Dat is niet transparant en zorgt ervoor dat de keuzes niet door de daarvoor aangewezen beslissers worden gemaakt. Dat kan en moet beter en daarom grijpt Rotterdam de invoering van de Omgevingswet met nieuwe instrumenten en nieuwe werkwijzen aan om de beleidscyclus te verbeteren. Doel is om te zorgen voor een proces waarin er beleid wordt gemaakt dat werkt en gebruikt wordt in de praktijk. Een Rotterdamse werkwijze voor hoe te komen tot omgevingsbeleid.

Wat hebben we gedaan?

De gemeente Rotterdam heeft daarbij vier uitgangspunten benoemd: In het beleidsproces moet er aandacht zijn voor uitvoerbaarheid, adaptiviteit, omgevingsbewustheid en integraliteit. Hiemstra & de Vries heeft meegedacht bij het ontwerpen van een nieuw beleidsproces. Met specifieke aandacht voor hoe het beleid uitvoerbaar kan zijn, en omgevingsbewust tot stand komt. Samen met de gemeente hebben we op basis van interviews en ontwerpsessies een proces ontworpen met een aantal uitgangspunten.

Wat is het resultaat?

De basis is dat Rotterdam er voor kiest om beleid te zien als een continu proces dat bestaat uit vier fases: verkenning, beleidsvorming, beleidsvertaling en beleidsuitvoering. Ieder van deze fases wordt afgesloten met een besluit voordat je over gaat naar de volgende fase. Het laatste wat we introduceren is in iedere fase een plek voor interactie/reflectie waarbij vanuit verschillende afdelingen en zowel beleidsmatig als vanuit de uitvoering advies wordt gegeven en getoetst of het beleid voldoet aan de uitgangspunten. Maar bijvoorbeeld ook of het maken van nieuw beleid wel de oplossing voor het vraagstuk is. Uiteindelijk moet dit gaan zorgen voor een manier van werken die zorgt voor minder, scherper en integraler beleid in Rotterdam. Waardoor de kluwen aan beleid plaats maakt voor transparant beleid. Dat zie je dan terug in de projecten in de fysieke leefomgeving, bij gebiedsontwikkelingen en bijvoorbeeld bij de inrichting van de openbare ruimte. En voor de inwoners van Rotterdam geeft dit meer inzicht en invloed op het beleid van de gemeente.