- 31 March 2020
- Chiel Peters
Partnerschap is nu belangrijker dan ooit!
Vrijwel niemand ontkomt aan de gevolgen van corona. De meeste aandacht gaat uit naar het bestrijden van het virus zelf. En ook de gevolgen voor ondernemingen en zzp’ers kunnen op veel ondersteunende maatregelen vanuit het kabinet rekenen. Er is echter minder duidelijkheid over de (zorg)continuïteit binnen de jeugdzorg.
Gemeenten hebben de jeugdzorg ingekocht bij zorgaanbieders. Veel contracten zijn op basis van prestatieafspraken, oftewel ‘prijs maal aantal (PxQ)’-financiering. Maar het leveren van zorg is nu vaak onmogelijk en dat betekent: geen inkomsten. Terwijl veel kosten wel doorlopen. Daarom heeft de VNG eind maart een oproep gedaan aan gemeenten om snel passende financiële ondersteuning te bieden.
In de praktijk
In de praktijk blijkt dat lastig. Zo zijn er gemeenten die vasthouden aan de afspraak en dus alleen betalen voor werkelijk geleverde zorg. Met een groot risico dat aanbieders omvallen. En wanneer dit niet het geval is, is de kans groot dat deze periode van kaalslag ten koste gaat van de kwaliteit van de zorg. Het kan lang duren voordat een aanbieder er weer bovenop is. Er zijn ook gemeenten die nog aan het onderzoeken zijn hoe ze de financiering vormgeven, maar die wel ondersteuning beloven. Bij de meeste gemeenten is het nog onbekend wat ze met hun financiering gaan doen. Terwijl snelheid en duidelijkheid nu van vitaal belang is, zo blijkt ook uit het optreden van het kabinet. Gemeenten doen er goed aan eenzelfde houding aan te nemen. Dit credo geldt het sterkt bij de meest complexe jeugdhulp waar veel meer kosten mee gemoeid zijn, zowel qua expertise als qua middelen, bijvoorbeeld huisvesting.
Gemeenten en aanbieders, wees elkaars partner
Het belang van partnerschap wordt juist nu zichtbaar. Gemeenten en aanbieders hebben elkaar nodig, nu en in de toekomst. Net als in een huwelijk geldt ook hier ‘in good and bad times’. Waarbij gemeenten van aanbieders mogen verwachten dat zij met creativiteit en betrokkenheid op zoek gaan naar mogelijkheden om zorg te blijven bieden en de financiële schade te beperken.
Houd de oplossing simpel. Laat als nodig de standaard betalingsafspraken los en betaal wat nodig is, wellicht ook al voor voorziene zaken in de toekomst. Een passend bedrag kan bijvoorbeeld gekozen worden aan de hand van de laatste ‘normale’ maanden januari en februari. Of door 2019 als voorbeeld te gebruiken. Of door gewoon vandaag nog met je contractpartners in gesprek te gaan over dit onderwerp met als streven er morgen uit te komen.
Wellicht zijn er andere hulp- en zorgvormen nodig en mogelijk die nog niet in een contract zijn opgenomen. Blijf hierover met elkaar in gesprek en houd het belang van kinderen en gezinnen voor ogen. Door de nieuwe situatie zijn er ook nieuwe diensten nodig. Zo zijn kinderen ineens weer thuis, terwijl het huishouden dit niet of nauwelijks aankan. Ook zijn er signalen dat het huiselijk geweld toeneemt nu de scholen dicht zijn en het werk thuis plaatsvindt. Een veilig thuis moet ook in deze tijden mogelijk zijn.
De opgave die nu ontstaat is nieuw en onvoorzien. Het vraagt van gemeenten om de werelden van financiën, welzijn, inkomen en zorg snel bij elkaar te brengen om vanuit deze gemeenschappelijke opgave samen op te trekken. Dit onderstreept des te meer dat wendbaar werken nodig is. Laat het een kans zijn om daar een nu een stap in te zetten! Deze unieke situatie vergt een unieke aanpak. Anders dan vasthouden aan de standaardafspraken en werkprocessen. Creëer bijvoorbeeld een kerngroep van betrokken personen vanuit de verschillende partijen. Deze personen zijn niet alleen vertegenwoordigers, maar hebben ook mandaat om zaken te besluiten of te regelen. Ga aan de slag en werk opgavegericht.
De huidige situatie onderstreept ook de zwakte van het prestatiecontract, met name bij de complexe jeugdhulp. Hier hebben aanbieders en gemeenten relatief weinig keuzevrijheid. Er zijn maar een paar gemeenten of regio’s binnen het werkgebied van de aanbieder. En er zijn maar een paar zorgaanbieders die dit type expertise aanbieden voor een gemeente. Andere samenwerkingsafspraken zijn hierbij meer passend. Dus geen contract voor één of twee jaar met vast omschreven producten en bijbehorende prijzen. Maar bijvoorbeeld meer langdurige contracten met budgetafspraken waarbinnen ontwikkel- en innovatiemogelijkheden zijn. Gebaseerd op de maatschappelijke effecten die beide partijen voor ogen hebben. Binnenkort meer hierover hoe wij dit in opdrachten handen en voeten geven, bijvoorbeeld in het samenwerkingsverband KOOS binnen de specialistische jeugdhulp.
